Pantone 2022 yılının rengi olarak “Very Peri” yi seçti. Renk morun çok güzel bir tonu. 🟣Fakat, renk açıklamasında kullanılan kelimeler/değerler de bana ilham oldu. 🌱Dinamik duruş, cesur yaratıcılık, yaratıcı ifade, keyifle beraber yenilik ve yeni bakış açısı bana enerji verdi. 🪁 Ben de 2022 panosu şeklinde çizmek istedim. 🤓 Sen 2022 yılına nelerle girersen daha ileriye dönük olursun? ✨
Merak duygusunu nasıl koruruz?
1.Neleri yapmaktan keyif alıyorsun?
2. Hangi özellikleri onları özel kılıyor?
3.Onların kattıklarını daha başka neler katar?
Sizinle okullarda öğrendiğimiz iki tarihi olay paylaşacağım;
1. Hamamda yıkanırken suyun kaldırma kuvvetini bulan ve koşmaya başlayan Arşimet.
2. Başına elma düşmesiyle yer çekimini bulan Newton.
Bu iki olay günümüz biliminin en önemli ama en kısa anlarından olabilir. Yenilik ve ilerlemeye de mutlaka kapı açmıştır. Bu anlara yaratıcılık ve yenilik açısından bakarsak, oldukça ilham verirler. Fakat, izninizle bu bakış açınızı biraz döndürmek istiyorum. 🙂
Bu anların kahramanları bilimde çok önemli olan iki insan. Bu iki insan dışında kaç kişinin başına bir şey düşüyor ve kaç kişi hamamda yıkanırken elindeki tası suyun üstüne koyuyor düşündünüz mü? Diğer bunları yapan ve yaşayan insanları düşündüğünüzde, diğerlerini normal, Newton ve Arşimet’i dahi yapan özellikler hangileri? Bu aslında çok kolay bir soru. Hangi fikre odaklandıkları. Başka bir deyişle, beyinlerinin daha çok hangi fikirlere odaklandığı.
Bu anlattıklarımın yaratıcılıkla nasıl bir bağlantısı var?
Arşimet’i hamamdan dışarı koşturacak veya Newton’u elmaya farklı baktıran nokta yaratıcılığın fark edildiği yer. Ondan önce bizim ve bilimin görmediği bir süreç var; odaklanma. Bir fikre veya hedefe odaklandığımızda beyin fikirleri birbirlerine ekliyor. Yani yeni bir şekil veriyor. (1)
Beyin bunu nasıl yapıyor?
İnsan beyni prefrontal korteksin olmasından dolayı, hayvan beyninden farklı olarak bilgiyi sınırsız bir şekilde işliyor. Algılama ve tepki verme sistemleri farklı çalışıyor. Örnek vermek gerekirse, bir elma düşünün. Hayvanlar elmayı yemek olarak algılarken, insanlar sanat ve yemek gibi bir çok çerçeve içinde düşünebiliyor. Algılanacak şey ne kadar fazla ise, o kadar yaratıcı olma imkanımız oluyor. Deneyimlerimiz de ham maddesi oluyor. Bunu bir bina yapmaya benzetebilirsiniz. Fikirler ne kadar fazla ise, o kadar yüksek bir bina inşa ediyorsunuz. (2)
Yaratıcılık başka nasıl anlatılabilinir?
Hayatımızı yeniden şekillendirme gücü şeklinde anlatılabilinir. Nathan Myhrovald’a göre de, yaratıcılık bir fikri bir yerden alıp başka yere uygulamak. (3)
Nasıl daha yaratıcı olabiliriz?
1. Yeni şeyler deneyerek.
2. Yenilik arayarak.
3. Yaşadıklarınızın hepsini öğreneceğiniz deneyim ve bilgiler olarak görerek. (4)
Yaratıcılığınızı keşfetmek veya daha iyi tanımak için kendinize nasıl sorular sorabilirsiniz?
1. Sizin için yaratıcı olmak nedir?
2. Bu tanıma göre, yaratıcılığı neye benzetirsiniz?
3. Yaratıcılığınızı en çok nasıl bir motivasyonla kullanıyorsunuz?
4. Yaratıcı insanları düşündüğünüzde ortak özellikleri hangileri?
5. Sizin onlarla ortak özellikleriniz hangileri?
6. Bu özellikleri hangi davranışlarınızla yansıtıyorsunuz? Örnek verir misiniz?
7. Hayatınızda bu özellikleri daha sık nasıl kullanabilirsiniz? (5)
(1) Johnson, Steven. “Steven Johnson: İyi fikirler nereden çıkagelir? ” Filmed 2010. TED video, 17.20. https://www.ted.com/talks/steven_johnson_where_good_ideas_come_from?language=tr
(2) Jennifer Beamish &Toby Trackman, The Creative Brain. Netflix, 2019.
https://www.netflix.com/title/81090128?s=i&trkid=0
(3) Jennifer Beamish &Toby Trackman, The Creative Brain. Netflix, 2019.
https://www.netflix.com/title/81090128?s=i&trkid=0
(4) Jennifer Beamish &Toby Trackman, The Creative Brain. Netflix, 2019.
https://www.netflix.com/title/81090128?s=i&trkid=0
(5) Jennifer Beamish &Toby Trackman, The Creative Brain. Netflix, 2019.
Gençliğinize sizi zenginleştiren taraflarınızı anlatan bir mektup yazacak olsanız neler yazarsınız? ✉️
Sizi neler mutlu etti? 😊
Şuan sizi bulunduğunuz bu konuma hangi güzel olaylar getirdi? ⭐️
Bu olayların sizin için değerleri neler? ❤️
Bugünden geleceğe neler yaparsanız gençliğiniz sizinle devam eder?🤩
Nil Karaibrahimgil’in bu güzel şarkısının sizi mutlu etmesi dileğiyle. 🍀
Herkesin ayrı hikayeleri var. 📚
İlhamın tanımı benzer olsa bile, farklı şekillerle karşımıza çıkabilir. 🔎
Nazlı Esen kendi hikayesini çok etkileyici bir şekilde paylaşıyor. 🙏🏻
Dinlerken keyif almanız dileğiyle. 😊
Hayatınıza baktığınızda özellikle hangi anınız sizi şekillendirdi? Bu anının bir mesajı olsa, ne olurdu?
Her insan hikayesi ile var. Dünyada 7 milyardan fazla insan olduğunu da düşünürsek, 7 milyardan fazla hikaye şu an dünyada bulunuyor. 2011 yılında 17 yaşında bir öğrenci olan Deepak Ramola, insanlara “ Hayat sana ne öğretti?” sorusunu sorarak onları hayatın onlara yolladıkları mesajlar ile ortak bir noktada birleştiriyor. (1)
Bunu nasıl yapıyor?
İnsanların hikayelerini paylaştığı bir proje tasarlıyor. (2)
FUEL projesinin amacı nedir?
Projenin amacı, insanların birbirlerine ilham olmalarını ve başkalarının hikayeleri ile kendinde yeni şeyleri fark etmelerini sağlamak. (3)
Projenin ilham noktası nedir?
Deepak Ramola Hindistan’da büyüyen bir çocuk. Annesi sadece 5.sınıfa kadar okuyabilmiş. Birgün Ramola annesinin okula gitmeme konusunda yalan söylediğini düşünerek sinirleniyor ve “ Matematiği anlamadan nasıl evi yönetebiliyorsun? Edebiyatı anlamadan bize hayat konusunda nasıl yardımcı olabiliyorsun?” diye soruyor. Annesi de “Okula gitmediğim doğru ama hayatın bana öğrettiklerine odaklanarak öğreniyorum.” diyor. Bu cevabı alan Ramola, insanların hikayelerinin ne kadar kuvvetli olduğunu düşünmeye başlıyor. Ramola FUEL’ı “Birisinin hayatını, onlarla tanışmadan değiştirebileceğimiz inanılmaz bir durum.” şeklinde anlatıyor. (4)
Out of the Syllabus projesi nedir?
Out of the Syllabus, FUEL’ın 2018 yılında başlatılan ve öğretmenler ile öğrencilerin beraber çalıştığı bir proje. Genel olarak özetlersem, öğretmenlerin sadece ilham geçiren kişi olmadan ilham kaynakları oldukları bir proje. (5)
Ramola “Okullarda ve kolejlerde, öğretmenler ilham almak yerine ilham kaynağı veya aracı olarak indirgenmeye başlandı. Bunu değiştirmek istiyorum ” diyor ve “Büyümeme ve öğrenmeme yardım eden olağanüstü öğretmenlerim vardı.” diyerek öğretmenlerinin üzerindeki etkisini anlatıyor. (6)
Projenin süreci nasıl?
1. Okuldan 10-20 öğrenci seçiliyor.
2. Öğrenciler Bilgelik kulüplerine yerleştiriliyor.
3. Kulüpte öğrenciler FUEL ekibi film çekme, belge dosyalama, röportaj yapma, kaydetme ve tasarlama alanlarında eğitiliyor.
4. Öğrenciler öğretmenlerine onların fotoğraflarını ve filmlerini çekerken “ Yaşamdan neler öğrendiklerini” soruyorlar.
5. Öğrenciler poster hazırlıyor.
6. Bilge duvarlarları posterler ile hazırlanıyor.
7. Çocuklar sonra bunu diğer arkadaşları ve insanlar için yapıyor. (7)
Görseller https://ideas.ted.com/powerful-life-lessons-from-teachers-collected-by-their-students/ sitesinden alınmıştır.*
Bu çalışma modeli başka nerede uygulanmış?
600 yıllık Saur adında bir köy var. 2011 yılında 200 aileden fazla bir nüfus varken, 2017 yılında göçten dolayı 12 aile kalıyor. Köyde evlerin üstlerine topluma ait hikayeler yazılıyor. Kısa zaman içinde projenin etkileri görünür hale geliyor. İnsanın bir toplum için ne kadar önemli olduğunu bu proje ile görüyoruz. (8)
Ramola nasıl dönüşler almış?
Projeye katılan insanlar deneyimlerini paylaşıyor. Paylaşımlarda kişilerin kendilerini fark etme halleri ve oluşan derin insan bağları dikkat çekiyor. Okulda yapılan projede, öğrenciler öğretmenlerinin öğrettikleri dışında paylaştıkları hikaye ile onları kendilerine daha yakın hissediyor.
İnsan ilişkileri dışında başka dikkat çeken noktalarda oluyor; öğrenciler bir şeyi yaratmayı da öğreniyor. Bu da onların gelişimlerini olumlu yönde etkileyen bir etken oluyor. (9)
Yazıyı toparlamak gerekirse;
Biz hikayelerimizle varız. Hikayelerimiz bizi oluştururken, geleceğimizi şekillendiriyor. Bununla beraber bizim hikayelerimiz başkalarının ilham kaynakları da olabiliyor. Hikayeleri kısaca anlatmak gerekirse, hikayeler insani yanımız. Deepak Ramona bu anlamda inanılmaz bir iş yapıyor. Dünya teknolojik anlamda ne kadar ilerlerse ilerlesin, insan her zaman önemini koruyor.
(1) Ramola, Deepak. “Everyone has a life lesson to share” Filmed 2017. TED video, 08:18. https://www.ted.com/talks/deepak_ramola_everyone_has_a_life_lesson_to_share
(2)Ramola, Deepak. “Everyone has a life lesson to share” Filmed 2017. TED video, 08:18. https://www.ted.com/talks/deepak_ramola_everyone_has_a_life_lesson_to_share
(3)Ramola, Deepak. “Everyone has a life lesson to share” Filmed 2017. TED video, 08:18. https://www.ted.com/talks/deepak_ramola_everyone_has_a_life_lesson_to_share
(4) Ramola, Deepak. “Everyone has a life lesson to share” Filmed 2017. TED video, 08:18. https://www.ted.com/talks/deepak_ramola_everyone_has_a_life_lesson_to_share
(5) Powerful life lessons from teachers, collected by their students. İdeas.ted (blog), 17 Mayıs, 2019. Erişim Kasım, 2019. https://ideas.ted.com/powerful-life-lessons-from-teachers-collected-by-their-students/
(6) Powerful life lessons from teachers, collected by their students. İdeas.ted (blog), 17 Mayıs, 2019. Erişim Kasım, 2019. https://ideas.ted.com/powerful-life-lessons-from-teachers-collected-by-their-students/
(7) Powerful life lessons from teachers, collected by their students. İdeas.ted (blog), 17 Mayıs, 2019. Erişim Kasım, 2019. https://ideas.ted.com/powerful-life-lessons-from-teachers-collected-by-their-students/
(8) Ramola, Deepak. “Everyone has a life lesson to share” Filmed 2017. TED video, 08:18. https://www.ted.com/talks/deepak_ramola_everyone_has_a_life_lesson_to_share
(9) Powerful life lessons from teachers, collected by their students. İdeas.ted (blog), 17 Mayıs, 2019. Erişim Kasım, 2019. https://ideas.ted.com/powerful-life-lessons-from-teachers-collected-by-their-students/
Ataol Behramoğlu değerli “Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var” şiirinin bir kıtasında ;
“Kucakladın mı sımsıkı kucaklayacaksın arkadaşını
Kavgaya tüm kaslarınla, gövdenle, tutkunla gireceksin
Ve uzandın mı bir kez sımsıcak kumlara
Bir kum tanesi gibi, bir yaprak gibi, bir taş gibi dinleneceksin.” der. Behramoğlu’nun şiiri beni etkileyen en güzel şiirlerden biri. Tam olarak sevmeyi ve yaşamayı anlatıyor.
Bu şiir nasıl aklıma geldi?
Jimmy Stofer’ın yeni parçası Trembling Giant’ın – Titreyen Dev- videosunu seyrederken tam da bahsettiğim sevmeyi hissettim. Video beni derinden etkiledi. Arina Shabanova da video için harika bir animasyon hazırladı. Parçanın esin kaynağı ise, bir ağaç olan Pando. Titrek Kavak olarak da bildiğimiz Amerika’nın Utah eyaletinde bulunan Pando, sanatçı için umut olmuş. Pando çok özel bir ağaç. Dünyada yaşayan en yaşlı varlıklardan birisi.
Bu ağaç neden önemli?
Ece Burgaz yazısında “Her türlü virüse, sert hava koşuluna ve yangına karşı da kendini koruyabilmiş. Çünkü nasıl adapte olacağını, köklerinden nasıl yeni ağaçlar vereceğini sezgisel olarak biliyor.” diyor. Tam bu özellikleri de, onu çok özel yapıyor. Bu ağacın son Buzul Çağı’ndan beri dünyada yaşadığı düşünülüyor. Koloni olarak yaşıyor. Koloninin her parçası genetik olarak aynı ve birbirleri ile köklerinden bağlılar.
Ağacın fiziksel dışında beni etkileyen bir başka özelliği ise, isminin latince “I spread”, yayılıyorum, anlamına gelmesi. Bu noktaya bir çok açıdan bakabiliriz. Doğanın ne kadar kuvvetli olduğunu her bakış açısından gösteriyor.
Videoyu anlatmak gerekirse;
Video Burgaz’ın da yazdığı gibi “insanların ve tüm dünyanın bu orman gibi birbirine bağlı bir tek organizma” metaforu üzerine kurulmuş. Videoda, Pando bir insana dönüşüyor ve zaman içinde yolculuğunu bizimle paylaşıyor. Videoda Matisse’den Andy Warhol’a kadar sanat tarihi referansları bulunuyor.
Videoyu nasıl özetlerim?
Jimmy Stofer ve Arina Shabanova inanılmaz bir şey çıkarmışlar. Videoyu seyrederken müziğin tonları ve ağacın duygularını derinden hissettim. Pando nasıl Stofer’e umut verdiyse, videonun bir noktasında ben de umutlandım, daha fazla detay vermemek için yazmıyorum. Doğa ile özellikle daha barışık olmamız gereken bu zamanlarda inanılmaz bir çalışma olmuş.
Ece Burgaz, İnsanın Ormanları Yok Etme Hırsına Direnen Titrek Kavak, son güncelleme 3 Eylül, 2019, https://bigumigu.com/haber/titreyen-dev-insanin-ormanlari-yok-etme-hirsina-direnen-titrek-kavak/
Serra İspahani 